Wojna to dla empaty wyjątkowo bolesne doznanie. Jak sobie pomóc?
Wojna dla empaty, nadwrażliwca, osoby współczującej to wyjątkowo bolesne doznanie, okropne nieszczęście, osobista tragedia, nawet jeśli ta wojna toczy się daleko, nie na jej lub jego ulicach. Wojna to nieszczęście obiektywne, prawdziwe, straszne – każda wojna. Nie ma wojen prowadzonych tylko pomiędzy żołnierzami, zawsze najbardziej cierpią cywile, a wśród nich kobiety pozostawione sobie, z dziećmi, ze starymi rodzicami – na pastwę kul, rakiet, głodu, bezradności, przemocy, gwałtów.
Ale, przecież…żołnierz to brat, mąż, syn, ojciec, wnuk, czyjeś dziecko. Przecież jeszcze trzy, cztery lata temu osiemnastoletni Iwan, Borys, Nikołaj byli chłopcami, grali w piłkę, matki wołały ich na kolację, pili wodę z kranu roześmiani. Ktoś ich wepchnął w ten mundur i w tę wojnę. Zabrał im młodość a może życie całe, nawet jeśli cudem przeżyją wojnę.
***
Posttraumatic stress disorder albo postwar stress reactions. Tak się to fachowo nazywa. Zespół stresu pourazowego albo powojenne reakcje stresowe. Doznają ich i żołnierze, i cywile, dzieci i kobiety, ludzie dotknięci stratami i śmiercią bliskich, zabójcy i agresorzy, bohaterowie i obrońcy, uciekinierzy i dziennikarze wojenni. Lęk, panika, ból, brak apetytu, objawy somatyczne, drżenie, bezsenność, smutek a nawet rozpacz – to tylko niektóre z nich. Nie ma „dobrej” wojny. Po hekatombie dwóch wojen światowych, po Holokauście i ludobójstwach w Rwandzie, w dawnej Jugosławii, w Syrii i w Erytrei tylko psychopata wszczyna wojnę. Empata wszystko to czuje, przeżywa, przepuszcza przez siebie i wówczas wiosna ma zapach bólu i smak krwi.
Osoba wysoce wrażliwa często doznaje objawów i reakcji podobnych do stresu pourazowego, nawet jeśli bezpośrednio nie uczestniczyła w działaniach wojennych. Zaczyna się obwiniać, że jej domu nie zbombardowano a ona się boi, że nikt bliski nie zginął – a ona rozpacza, że przekazała paczkę żywnościową, ale to za mało, że mieszka w ciepłym domu a inni dom stracili i marzną w namiotach.
***
Jeśli doznajesz podobnych objawów, targa tobą niepewność i lęk, nie śpisz i chce ci się wyć z bezradności – po pierwsze – wyłącz telewizor, radio i komputer. Są ludzie, którzy przeskakują z kanału na kanał, śledzą wszystkie informacje. To szkodzi. Media od dawna epatują grozą, to ich pokarm, ale nie twój. Nie karm swojego umysłu i serca przemocą i bezradnością, gdyż stajesz się filtrem, na którym zło zatrzymuje się jak osad.
Po drugie nie wszyscy mają możliwość, siłę i odporność by jechać na granicę, przyjmować uchodźców w domu, opatrywać rannych. Rób co możesz – napisz post, idź na parafię i spakuj dary, zbanuj trolli w Internecie, zweryfikuj fejk i to ogłoś. Działaj po swojemu. Nigdy nie wiesz co komu pomoże.
Po trzecie wyjdź z domu. Idź do parku albo do lasu, spotkaj przyjaznych ludzi. Zrób z nimi coś pożytecznego i nie gadaj ciągle o wojnie. Jeśli i tak nie dajesz rady – szukaj pomocy – są psychologowie, terapeuci, kołcze, albo po prostu dobrzy, mądrzy ludzie – idź do nich, zadzwoń, porozmawiaj, spotkaj się online lub na żywo.
***
Póki tkwisz w bólu, ulegasz stresowi, który przynosi szkodę tobie, a także ogranicza możliwość działania. Koncentracja na tym co możesz zrobić, na co możesz mieć wpływ choćby w małym zakresie pozwala zmienić energię strachu w energię działania. Możesz dzięki temu zobaczyć, że nie wszytko jest złe i straszne. Ludzie łączą się pomagając sobie tak jak mogą, tak jak potrafią. To co robisz, jak działasz zmienia teraźniejszość i wpływa na przyszłość zmieniając pole relacji ludzkich. Obok wylewającego się zła rodzą się piękne gesty i czyny, wydarza się także dobro – zauważ je.
Ściskamy
Anna Jera i Maciej Bennewicz
Zapoznaj się również z naszą drugą książką wydaną w tym roku!
